Diz artroplastisi veya total diz protezi olarak da adlandırılan diz protezi, artrit nedeniyle hasar görmüş bir dizin yeniden sağlıklı hale getirilmesi için yapılan cerrahi işlemdir. Bu ameliyat, şiddetli artrit veya ciddi diz yaralanması olan hastalar için düşünülebilir.
Çeşitli artrit türleri diz eklemini etkileyebilir. Çoğunlukla orta yaşlı ve yaşlı erişkinleri etkileyen dejeneratif bir eklem hastalığı olan Osteoartrit, dizlerde eklem kıkırdağının ve bitişik kemiğin parçalanmasına neden olabilir. Sinovyal membran iltihaplanmasına neden olan ve aşırı sinovyal sıvı ile sonuçlanan romatoid artrit, ağrı ve sertliğe neden olabilir. Travmatik artrit, yaralanmaya bağlı artrit, diz kıkırdağına zarar verebilir.
Diz protezi ameliyatının amacı, diz ekleminin hasar görmüş vücuda tam uyumlu protez ile tamiri diğer tedavilerle kontrol edilemeyen diz ağrısını ortadan kaldırmaktır.
Diz Ekleminin Anatomisi
Eklemler, 2 veya daha fazla kemiğin birleştiği alanlardır. Çoğu eklem hareketlidir ve kemiklerin hareket etmesine izin verir. Temel olarak diz, kaslar, bağlar ve tendonlar tarafından bir arada tutulan 2 uzun bacak kemiğidir. Her bir kemik ucu, şoku emen ve dizini koruyan bir kıkırdak tabakası ile kaplıdır.
Bacakları düzleştiren kuadriseps kasları (uylukların önünde bulunur) ve bacağını büken hamstring kasları (uylukların arkasında bulunur) dahil olmak üzere dizde yer alan 2 grup kas vardır.
Tendonlar, kasları kemiklere bağlayan sert bağ dokusu kordonlarıdır. Ligamentler, kemiği kemiğe bağlayan elastik doku bantlarıdır. Dizin bazı bağları eklemlerin stabilitesini ve korunmasını sağlarken, diğer bağlar kaval kemiğinin ileri ve geri hareketini sınırlar.
Diz aşağıdakilerden oluşur;
Kaval kemiği: Alt bacağın kaval kemiği veya daha büyük kemiğidir.
Uyluk: Uyluk kemiği veya üst bacak kemiğidir.
Patella: Diz kapağı.
Kıkırdak: Bir eklemdeki kemiğin yüzeyini kaplayan doku. Kıkırdak, eklem içindeki hareketin sürtünmesini azaltmaya yardımcı olur.
Sinovyal Membran: Eklemi kaplayan ve eklem kapsülü içine kapatan bir doku. Sinovyal membran, eklem çevresinde sinovyal sıvı (berrak, yapışkan bir sıvı) salgılar.
Bağ: Destek sağlamak ve eklemin hareketini sınırlamak için eklemi çevreleyen bir tür sert, elastik bağ dokusu.
Tendon: Kasları kemiklere bağlayan ve eklemin hareketini kontrol etmeye yardımcı olan bir tür sert bağ dokusu.
Menisküs: Dizlerde ve diğer eklemlerde amortisör görevi gören, temas alanını artıran ve diz eklemini derinleştiren kavisli bir kıkırdak parçası.
Diz protezi ameliyatı dizdeki ağrı ve sakatlığın tedavisidir. Diz protezi ameliyatı ihtiyacı ile sonuçlanan en yaygın durum Osteoartrit’tir.
Osteoartrit
Eklem kıkırdağının parçalanması ile karakterizedir. Kıkırdak ve kemiklerdeki hasar hareketi sınırlar ve ağrıya neden olabilir. Şiddetli dejeneratif eklem hastalığı olan kişiler, ağrılı oldukları için yürüme veya merdiven çıkma gibi diz bükülmesini içeren normal aktiviteleri yapamayabilirler. Eklem stabil olmadığı için diz şişme görülebilir.
Romatoid artrit ve diz yaralanmasından kaynaklanan artrit gibi diğer artrit türleri de diz ekleminin dejenerasyonuna yol açabilir. Ayrıca kırıklar, yırtık kıkırdak ve/veya yırtık bağlar diz ekleminde geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir.
